Najważniejsze Informacje o Kryzysie Psychologicznym

Czym jest kryzys?

Kryzys jest wynikiem trudności w osiąganiu celów życiowych, pokonywaniu przeszkód, które wydają Ci się nie do pokonania na drodze Twych typowych wyborów i zachowań. Kryzys to specyficzna reakcja zdrowego człowieka na trudną sytuację. Aby kryzys wystąpił musi pojawić się czynnik, który go wywołał. Osoba wówczas dokonuje jego interpretacji w taki sposób, że wyczerpuje to jej zasoby do skutecznego radzenia sobie w codziennym życiu.

Według psychologii kryzys definiowany jest również jako:

• Utrata lub zachwianie równowagi emocjonalnej i życiowej;

• Zablokowanie lub brak adekwatnych zasobów do zmagania się z trudnościami;

• Moment zwrotny, krytyczny, przełomowy w egzystencji człowieka;

• Zagrożenie dotychczasowego sensu życia i systemu wartości;

• Zagrożenie koncepcji Ja i tożsamości.

Według Lindemanna i Caplana, którzy wprowadzili pojęcie kryzysu do psychologii, kryzys psychologiczny (emocjonalny) to reakcja człowieka zdrowego na trudną sytuację, której nie potrafi rozwiązać, gdyż jego umiejętności rozwiązania problemów okazały się niewystarczające.

Kryzys to przejściowo zaburzone funkcjonowanie zdrowej osoby. Nie jest tym samym, co depresja czy dystymia (łagodniejsza forma depresji), które stanowią zaburzenia nastroju (afektywne) i wymagają leczenia. Jednak nierozwiązany kryzys może prowadzić do depresji lub innych zaburzeń, a także zwiększonej podatności na negatywne skutki przyszłych kryzysów. Przy odpowiednim wsparciu kryzys nie tylko zostaje zażegnany, ale też może przyczynić się do rozwoju osobistego i wzrostu potencjału dotkniętej nim osoby.

Po czym poznasz, że możesz właśnie doświadczać kryzysu?

Istnieją pewne charakterystyczne objawy, mogące wskazywać na to, że zmagasz się z kryzysem:

• Mierzysz się z trudną sytuacją, która wydaje Ci się nie do pokonania i stopniowo wyczerpuje ona twoje zasoby (siła, motywacja, wiara, determinacja, zdrowie, pieniądze, czas etc…);

• Pomimo podjętych licznych prób nie udaje Ci się rozwiązać swoich problemów;

• Wyzwanie, z jakim się zmagasz zaczyna negatywnie oddziaływać na pozostałe sfery twego życia i utrudnia Ci funkcjonowanie;

• Czujesz, żę tracisz kontrolę nad swoim życiem;

• Zdajesz sobie właśnie sprawę, że coraz bardziej potrzebujesz pomocy z zewnątrz.

Kolejne symptomy sygnalizujące stan kryzysowy objawiają się zwykle w czterech wymiarach:

Fizjologiczny – rozstrojenie procesów fizjologicznych, objawy psychosomatyczne i fizjologiczne związane z lękiem;

Emocjonalny – przezywanie nasilonego lęku, obaw, uczucia szoku emocjonalnego, poczucie straty i pustki, odczuwanie złości, winy, krzywdy, wstydu i skrępowania;

Poznawczy – upośledzenie i załamanie zwykłej zdolności rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji;

Behawioralny – np: związany z zachowaniami, niezdolność do pełnienia zwykłych funkcji życiowych, trudności w opanowaniu własnych emocji, odsuwanie się od ludzi, lęk przed samotnością i gorączkowe poszukiwanie obecności innych, zwiększanie się zależności od otoczenia  etc.

Jak wygląda profesjonalne radzenie sobie z kryzysem?

Psychologia wyróżnia trzy podejścia do kryzysu i każde z nich ma swe sposoby na skuteczne wyjście z niego.

Podejście poznawcze

Kryzys jest wynikiem, nie danej sytuacji samej w sobie, a wyłącznie interpretacji i oceny, jaką nadaje osoba danemu zdarzeniu, jakiego doświadcza. Ten niewłaściwy sposób interpretacji może rodzić stan kryzysowy. Źródłem kryzysu jest w tym podejściu pozbawiona realizmu ocena wydarzeń krytycznych.

Wyjście z kryzysu – jest możliwe dzięki reinterpretacji wydarzenia oraz nadaniu mu nowego znaczenia w życiu klienta.

Podejście behawioralne

Kryzys jest wynikiem stosowania nieadekwatnych reakcji, zachowań i destrukcyjnych mechanizmów obronnych, które zostały wypracowane w trakcie życia klienta. Wynikiem stosowania takich strategii są przeciagające się stany transkryzysowe.

Wyjście z kryzysu – rozwiązanie kryzysu może nastąpić wówczas, gdy nieadaptacyjne strategie zostaną zastapione nowymi zachowaniami przystosowawczymi. Klient ma za zadanie wdrożyć nowe strategie i eksperymentować.

Podejście interpersonalne

Podatność na doświadczanie kryzysu jest wynikiem niskiego poczucia własnej wartości. To sprawia, że takie osoby stają się bardziej podatne na stres i trudniej jest im rozwiązać sytuację kryzysową.

Wyjście z kryzysu – należy podniesć samoocenę osoby, wzmocnić jej poczucie własnej wartości, poczucie kontroli i sprawczości nad sobą i swoim własnym życiem oraz dawać jej pozytywne wzmocnienia (zauważać nawet najmniejsze pozytywy i informować ja o tym).

Jak wygląda moja pomoc w sytuacji kryzysowej?

Tak więc moje wsparcie jako Coacha Kryzysowego polega na pomocy w:

1. Reinterpretacji sytuacji (poziom poznawczy).

2. Zmianie zachowań i zastosowaniu nowych strategii (poziom behawioralny).

3. Podwyższeniu poczucia własnej wartości, samooceny (poziom interpersonalny).